Fazy snu i ich znaczenie dla naszego zdrowia

Człowiek, aby sprawnie funkcjonować, nie tylko je, pije, ale także śpi. Każdego dnia zasypiamy, mimo iż wielu z nas z tą potrzebą walczy. Oczywiście, ograniczanie snu, jest równie idiotycznym pomysłem, jak głodzenie się. Z pewnością doprowadzi nas do poważnych problemów zdrowotnych. Z resztą, wielokrotnie nad tym problemem się pochylaliśmy w innych naszych postach. Dzisiaj jednak chcemy wyjaśnić Wam, jak przebiega Wasz sen, kiedy powstają w Waszych i naszych umysłach marzenia senne. Jednym słowem chcemy Wam opowiedzieć co to są fazy snu i jakie jest ich znacznie dla naszego zdrowia. 

Fazy snu i ich znacznie dla naszego zdrowia.

Wbijając w najpopularniejszą przeglądarkę internetową frazę fazy snu, z pewnością natychmiast ujrzycie las informacji na temat REM i NREM. I zaręczamy, iż bez względu na to, jak bardzo fachowo lub amatorsko pojęcia te są opisane, to są to informacje dla Ciebie bardzo istotne. Bo właśnie dowiadujecie się jak przebiega Wasz sen, a więc poznajecie fazy snu. Nam bowiem wydaje się tylko, iż kładziemy się spać, zamykamy oczy, śnimy, po czym otwieramy oczy, wstajemy i dalej do przodu. Tymczasem nasz sen możemy podzielić na dwie podstawowe fazy: właśnie fazę REM i NREM. A zrozumienie tego zjawiska jest dla nas o tyle istotne, iż dzięki temu możemy nauczyć się spać efektywniej.

Każdy nasz sen rozpoczyna się od fazy NREM, która trwa ok. 80-100 minut. Następnie wchodzimy w fazę REM, która trwa ok. 15 minut. Cykl ten powtarza się u dorosłego człowieka 4-5 razy, podczas całego, nocnego wypoczynku. Długość tych faz jest zmienia się w zależności, ile czasu poświęcamy na sen. Im dłużej bowiem śpimy, tym bardziej zwiększa się czas trwania fazy REM, a spada czas trwania fazy NREM. Tylko, co to są te fazy? O tym przeczytacie poniżej.

Faza snu NREM

Wprawdzie część opracowań podaje, iż faz snu jest więcej niż dwie, ale w zasadzie dwie i tak są najważniejsze i wzajemnie się zazębiają. Jedną z nich jest faza NREM. Jej nazwa, to skrót od angielskiego pojęcia non-rapid eye movement sleep, który, przekładając na bliższy nam język polski, brzmi  sen bez szybkich ruchów gałek ocznych. Faza ta, nazywana jest także fazą wolnofalową, podczas której zapadamy w głęboki sen.

To najdłuższa faza snu, która potrafi trwać ok. 100 minut. Naukowcy dzielą tą fazę dodatkowo na trzy stadia: N1, N2, N3.

Stadium N1

Pierwszy etap snu NREM – stadium N1, jest najpłytszą jego częścią. W tym stadium gałki oczne wykonują wolne ruchy, a napięcie mięśni stopniowo się obniża. W mózgu zaczynają dominować wolniejsze fale theta, w miejsce fal alfa. Generalnie w tym stadium możemy się jeszcze łatwo wybudzić, a bardzo często towarzyszy nam w tym momencie uczucie spadania w dół. Stadium to trwa też najkrócej – ok. 7 minut.

Stadium N2

Drugie stadium fazy snu NREM to czas, w którym nasz organizm przygotowuje się do głębokiego snu. Na tym etapie stopniowo zanikają ruchy gałek ocznych, praktycznie znikają napięcia mięśniowe. Obniża się także temperatura ciała, a serce bije znacznie wolniej. Dodatkowo czynności bioelektryczne mózgu charakteryzują się w tym czasie dominacją wolniejszych fal – tzw. wrzecionami snu i kompleksami K. W ten sposób nasz układ nerwowy broni się przed wybudzeniem ze snu.

Stadium N3

Stadium N3 fazy NREM, to moment w którym śnimy. Jednak marzenia senne, które wytwarza nasz mózg są tu słabo powiązane i znacznie mniej żywe i gorzej zapamiętywane niż w fazie REM. Jest to także bardzo ważny etap snu, ponieważ to właśnie wtedy zachodzą w naszych organizmach ważne procesy regeneracyjne ciała oraz układu odpornościowego. Podczas tej fazy snu, gałki oczne nie poruszają się, a w mózgu dominują wysokonapięciowe, wolne fale delta. Dlatego to właśnie z tej fazy snu najtrudniej nas wybudzić, aczkolwiek mogą w tym momencie występować parasomnie typu lunatykowanie, czy lęki nocne.

Faza snu REM

Faza snu REM to moment, w którym śnimy dosyć wyraźnie. Co ważne, sny są w tym momencie wyraziste, realistyczne. Nazwa tej fazy pochodzi od angielskiego terminu Rapid Eye Movement, oznaczającego szybkie ruchy gałek ocznych. Jej istnienie odkryli badacze snu Aserinky i Kleitman, w latach 50-tych XX w. W fazie tej obserwujemy także podniesienie ciśnienie krwi, przyśpieszenie pracy serca i oddechu. Oddech nasz staje się nie tylko szybki, ale przede wszystkim płytki i nieregularny. Doznajemy także nieświadomie tymczasowego paraliżu kończyn.

Długość trwania tej fazy zmienia się podczas nocnego wypoczynku. Początkowo trwa ok. 10 minut i pojawia się po 90 minutach od zaśnięcia. Jednak podczas każdego kolejnego cyklu snu, trwanie tej fazy się wydłuża (nawet do 40 minut). Dlatego najwięcej marzeń sennych mamy dokładnie nad ranem. Ocenia się także, iż w faza REM stanowi ok. 25% czasu snu osoby dorosłej. Wydaje się też, iż faza ta ma bardzo duże znacznie dla rozwoju mózgu. Wynika to z faktu, iż im jesteśmy młodsi, tym faza REM jest dłuższa (np. u noworodków to aż 50% czasu snu). Prawdopodobnie także, ta faza snu odgrywa sporą rolę w regulacji emocji i utrwalaniu pamięci.

Co wpływa na prawidłowy przebieg faz snu?

Przebieg faz snu nie da się zestandaryzować. Sen bowiem przebiega różnie u ludzi. To, ile cyklów i jak długo trwają poszczególne fazy snu zależy np. od wieku człowieka, ale także i od czynników genetycznych. Sami zresztą obserwujemy, iż jeden człowiek potrzebuje znacznie mniej snu, niż drugi. Z kolei nie trudno zaobserwować, iż u noworodków czas trwania poszczególnych faz jest zupełnie inny, niż u osoby dorosłej, w wieku produkcyjnym, a jeszcze inaczej u osoby w wieku senioralnym.

Można oczywiście korzystać z różnych kalkulatorów czasu snu dostępnych w internecie, ale osobiście nie polecamy walczyć z ilością snu. Organizm sam wie, ile potrzebuje czasu na regenerację. Natomiast zdecydowanie zalecamy ustabilizowanie np. pory zasypiania i wstawania, a także odpowiednich warunków zdrowego snu.

Negatywne skutki zaburzeń cyklu snu.

W dobie gorączki cywilizacyjnej, człowiek często próbuje skrócić swój sen, aby zaoszczędzić czas na tzw. “życie”. Jednak nie jest to najlepszy pomysł. Wszelkie zaburzenia snu, a w szczególności skrócenie lub nieprzesypianie fazy NREM doprowadzi nas bowiem do obniżenia komfortu snu. Tym samym narażamy się na obniżenie poziomu samopoczucia, zwiększeniu poziomu stresu, a w konsekwencji do obniżenia odporności immunologicznej. Ocenia się, że zaburzenia te mają wpływ na powstawanie i rozwój takich chorób neurologicznych, jak padaczka czy choroba Parkinsona.

Dlatego zachęcamy do dbania o swój regeneracyjny sen. I nie chodzi tutaj tylko o zakup odpowiedniego materaca, poduszki czy łóżka. Przede wszystkim zadbajmy o odpowiednią temperaturę w sypialni, dopływ świeżego powietrza. Z resztą, jak dbać o swój sen możecie przeczytać na naszym blogu. Zapraszamy także do konsultacji z naszym fizjoterapeutą, który pomoże Wam dopasować odpowiedni dla Was materac – tak, aby pomagał Wam jak najlepiej się wyspać.

Przeczytaj także:

Wpływ kolorów na nasz sen

Co wpływa na jakość naszego snu

Sen, potrzeba czy marnotrawienie czasu?